Verdrag van Faro

15-02-2022

“Waarom bedrijven wij archeologie, voor wie doen wij dat en hoe zijn burgers betrokken in al onze dagelijkse werkzaamheden?”

Locatie: Faro, stad in Portugal. Het jaar: 2005. De Raad van Europa is bijeengekomen om deze vragen te bespreken. Naar aanleiding van deze bijeenkomst verschijnt het Verdrag van Faro. Wat dat inhoudt is duidelijk uitgelegd in dit filmpje van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed. Maar goed, dan ben je er dus nog niet. Het gaat ook over bewoners die meedoen en meedenken, en over het leveren van een bijdrage aan een betere samenleving. Hoe doe je dat met erfgoed? Archeoloog Tom Hazenberg heeft er inmiddels enige ervaring mee, onder andere door ‘Operatie Zwammerdamschepen’. Hij vertelde erover tijdens een Archeologieplatform-bijeenkomst, 20 januari.

Vrijwilligers zijn onmisbaar

Tom: ” bij het project ‘Operatie Zwammerdamschepen’ in Museumpark Archeon zijn allerlei mensen betrokken die geen archeoloog of historicus zijn. En dat is precies de bedoeling. Het project draait mede op burgers, vrijwilligers; bij het schoonmaken, het rondleiden maar ook bij het meedenken in het gehele restauratieproces. De inbreng van de vrijwilligers van Team Restauratie is groot. Ieder brengt eigen kennis en ervaring mee en kan dus vanuit een onverwachte hoek een oplossing voor een vraagstuk inbrengen. Dat is bij dit project al meerdere keren van grote waarde gebleken. En dat maakt het juist zo superleuk om hieraan mee te werken. Een historisch schip, gevonden in jouw ‘achtertuin’, is toch ook wel een beetje van jezelf! Van ons allemaal! “

Een stap binnen de gezondheidszorg
Het tweede project waarover Tom sprak tijdens de onlinebijeenkomst gaat over de samenwerking met Ipse de Bruggen in Zwammerdam. Het terrein van deze instelling voor mensen met een verstandelijke beperking is de vindplaats van de Romeinse schepen, en dus archeologisch interessant.

Maar ja, wat heb je daaraan als instelling? Nou…inmiddels is er dus een bezoekerscentrum NIGRVM PVLLVM met een tentoonstelling en het Grand Café De Haven. Het personeel bestaat voor het merendeel uit cliënten van Ipse de Bruggen, die hun bezoekers soms vertellen over de Romeinen die op het landgoed leefden.
Tom:” het beheer van deze Limeslocatie is inmiddels in handen van Ipse de Bruggen en vormt een leuk en zinvolle werkomgeving voor cliënten. Daarnaast worden er ‘Romeinse’ producten gemaakt door cliënten van de dagbesteding Het Atelier. Hoe mooi is dat? ”

Wijkverenigingen en Unesco Werelderfgoed

Participatie van omwonenden en andere geïnteresseerden staat ook hoog in het vaandel van stichting Mooi Matilo. De stichting die Unesco Werelderfgoedlocatie Park Matilo in Leiden ‘smoel’ geeft en daarbij samenwerking zoekt met de wijkverenigingen Roomburg en Meerburg. Tom:” dit project is nog in een beginstadium, we zijn nog op zoek naar meer vrijwilligers die willen meedenken.
In maart openen we hier een klein bezoekerscentrum, Fabrica, waarmee we ook zichtbaarder hopen te worden en mensen enthousiast kunnen maken.”

Archeologieplatform

De professionele deelnemers aan het Archeologieplatform hebben het uitvoeringsprogramma van Faro inmiddels gekoppeld aan de Unesco werelderfgoed doelen. Hierin blijken veel overeenkomsten te zitten. En het Receptenboek Burgerparticipatie is gepresenteerd, voor degenen die bij archeologische projecten niet-archeologisch geschoolde vrijwilligers willen betrekken. Hoe doe je dat? Maar ook: welke argumenten kun je inzetten in gesprekken met bijvoorbeeld de gemeente om het project te gaan ondersteunen?