Update Zwammerdam 3

26-10-2023

Een tijdje geleden is een hele dikke oude (280 jaar) eikenstam naar het Archeon gekomen. Het doel van de stam is de ontbrekende delen aanvullen van de romp van de grote boomstamkano ‘Zwammerdam 3’. De romp is wel 10,5 meter lang en 1 meter breed! Aan de bakboord (linker) zijde ontbreekt een deel van deze romp. Op een dikke plak van de nieuwe eikenstam hebben we aan de hand van de opmetingen van het archeologische hout twee ontbrekende stukken afgetekend. Met een moderne kettingzaag zijn de delen ruwweg uitgezaagd. Daarna is het nieuwe hout stukje bij beetje passend gemaakt op het oude archeologische hout. Na een nauwkeurig proces van passen en meten sluit het nieuwe hout met een kleine spleet als veiligheidsmarge aan op het oude hout. Daarna kon het aanvulhout echt mooi in vorm gemaakt worden.

Eerst is de hoogte van het archeologische hout met een waterpas gekopieerd naar de ontbrekende kant en is de zogenaamde zeeg in het hout gehakt. Daarmee kon het bovenaanzicht afgetekend worden: de vorm van het archeologische hout spiegelde we ten opzichte van de hartlijn. Deze moet vooral mooi vloeiend, oftewel ‘strokend’ zijn. Ook de definitieve dikte van het hout konden we nu aftekenen. Met deze lijnen op het hout kon het hakken met de bijl en vooral met de dissel (zowel een vlakke dissel als een holle ‘gootdissel’) losgaan.

Een bijzonder moment was het voorste aanvulstuk op z’n plaats leggen. Een lomp grof stuk hout is nu een stuk boomstamkano geworden, waarmee het volledige beeld van de kano in zicht komt. De volgende stap is om het achterste aanvuldeel naar zijn definitieve vorm te hakken. Ondertussen worden allerlei kleine ontbrekende stukken aangevuld, zowel ontbrekende stukken van de romp als van de spanten. Als de romp compleet is, kunnen we ook de ontbrekende spanten aanvullen. Deze gaan we maken van kromme delen uit de kruin van eikenbomen.

Kers op de taart wordt het maken van de bakboord boordgang. Aan stuurboord is de originele boordgang, de plank waarmee het boord van de kano is verhoogd, nog aanwezig. Een bijna elf meter lange plank van zilverspar.

Foto: Willem de Jeu, Archeon