Lezing Herman Pleij: Leven in de middeleeuwen

20-04-2015

Woensdag 22 april lezing van professor Herman Pleij. Het nieuwe boek gaat over het ontstaan van de Nederlandse Koopmansmentaliteit in de middeleeuwen.

Archeon en de Vereniging Vrienden van Archeon organiseren op woensdag 22 april deze speciale lezing. Het nieuwe boek van Prof.dr. Herman Pleij gaat over het ontstaan van de Nederlandse koopmansmentaliteit in de middeleeuwen. Over 'Moet kunnen, een zoektocht naar de Nederlandse identiteit' geeft Pleij een lezing op 22 april in het Archeologiehuis. "Wat mij interesseert is de vraag: waar komt het allemaal vandaan?"

"In de middeleeuwen bestaat Nederland niet, wel de Lage Landen. Tot dat gebied behoort bijvoorbeeld ook Vlaanderen", vertelt Herman Pleij. "Hier ontstaat de typisch Nederlandse koopmansmentaliteit. Dat heeft veel te maken met het ontbreken van de standenmaatschappij. In de Lage Landen is overheersing door de adel niet zo goed gelukt, onder mee door het moerassige landschap. Dat heeft de weg vrij gemaakt voor de ontwikkeling van steden. De Lage Landen en Noord-Italië zijn daar in Europa uniek in."

De middeleeuwse ontwikkeling van de steden ligt aan de basis van de 'afwijkende' Nederlandse mentaliteit. "Wij kennen meer gelijkheid door de vrije boeren, de vrije burgers en de vrije kooplieden. De feodaliteit is aan ons voorbij gegaan. Hier heerste een sterk individualisme plus het vermogen om samen te werken", legt Pleij uit. "In de Lage Landen was al heel vroeg een democratisch systeem, dat van het waterschap. Dat maakte dat iedereen een mening had. De vroege democratie veroorzaakte veel ruzie, maar ook het vermogen om pragmatische oplossingen te bedenken. Van dat vermogen maakten de kooplieden vooral in het buitenland handig gebruik. Natuurlijk hielp het wel dat de Lage Landen gunstig aan de Noordzee en langs de grote rivieren lagen."
In zijn lezing trekt Pleij veel vergelijkingen tussen het middeleeuwse stadsleven en de handelsgeest en de ook nu nog aanwezige koopmansmentaliteit. "Nederlanders zijn nog steeds heel tolerant. Wij zijn sterk in inschikken, het midden vinden en een compromis sluiten. Ook marchanderen en schipperen is ons niet vreemd. Zelfs in onze huidige regering zie je dat terug."

"De ontwikkeling van de steden kon natuurlijk alleen maar als mensen in de stad wilden wonen. Op boerderijen woonden grote families – ook het personeel hoorde daarbij – en iedereen deed gewoon alle werkzaamheden. In de stad is dat anders", aldus Pleij. "Daar zie je vanaf de dertiende en veertiende eeuw afzonderlijke beroepsgroepen én het gezin. Dit gezin is in het huidige Nederland nog altijd 'de hoeksteen' van de samenleving. Je ziet het ook in het fenomeen 'thuisbevalling' en het geringe aantal vrouwen in topposities."
Pleij gaat in zijn lezing ook in op typisch Nederlandse eigenschappen die door buitenlanders nogal eens anders worden geïnterpreteerd. "Wij zeggen zuinig, zij zeggen gierig. Zij zeggen bot en wij noemen dat oprecht."

Lezing in Archeologiehuis
De lezing 'De middeleeuwse stad als geboortegrond' is gebaseerd op het boek 'Moet kunnen, een zoektocht naar de Nederlandse identiteit'. De lezing is op woensdag 22 april, 20.00 uur in het Archeologiehuis, Archeonlaan 1, Alphen aan den Rijn. De lezing is gratis en niet leden zijn ook van harte welkom! Graag wel vooraf opgeven: www.vrienden-archeon.nl/agenda-vvva/4-dagelijks-leven-in-een-middeleeuwse-stad

Meer informatie:
Archeon, 0172 447701