Prehistorische landschappen

02-07-2021

Auteur: Archeoloog Jeroen van Eijk

In Museumpark Archeon vind je reconstructies naar Nederlandse archeologische opgravingen. Zo toont bijvoorbeeld de oudste uitgebeelde periode in het park, de middensteentijd (ca. 8800 tot 5300 voor Christus), vondsten uit Bergumermeer in Friesland (Bergumer Mar). Het middeleeuwse minderbroeder klooster, in het fictieve stadje Gravendam anno 1350, stond ooit in Dordrecht.

Wat minder bekend is dat zelfs de omgeving van de gebouwen is nagemaakt. De Romeinse gebouwen staan in het stramien van een Romeins stratenplan en de huizen uit de late middeleeuwen hebben hun stoepjes aan de oude Damstraat en de nieuwere Heerestraat.

Bij de prehistorische hutten en boerderijen is zoveel mogelijk het landschap en daarmee ook de ondergrond van de oorspronkelijke vindplaats gereconstrueerd. Het mesolithische basiskamp ligt op een hoge en droge dekzandrug, precies zoals aan de rand van het Bergumermeer. Rond het meer en het kamp zijn berk en grove den aangeplant, samen met hazelaar, jeneverbes, vlier en rode kornoelje.

De grote boerderij van de eerste boeren is te vinden op het Limburgse lössplateau met hoofdzakelijk linde en eik. In het dorpje liggen ook de akkers.

Vanuit de achterkant van de grote boerderij loopt een beekje naar het Drentse zandplateau, waar de Trechterbekerboerderij staat, met een hunebed ernaast. Tussen berken, dennen, jeneverbesstruiken en hazelaars liggen de akkers.

De andere kant van de beek heeft een stevige, hogere rivieroever. Daarop ligt de bronstijdboerderij uit Rumpt (West Betuwe) aan een eigen erf met akkers en nabijgelegen gereconstrueerde grafheuvel. Hier groeien eik en es, samen met allerlei kruiden.

In Museumpark Archeon eindigt de prehistorie in Groningen. Op een hoge terp is het gehucht Ezinge uit de ijzertijd opgebouwd met bijbehorende akkers en fruitbomen. Verder is daar alleen lage vegetatie; er groeien weinig grote bomen op een kwelder.

Wonen op een terp is tegenwoordig weer actueel: door het veranderende klimaat worden verhoogde woonplekken aantrekkelijk. Voor het enorme project ‘Ruimte voor rivieren’ van Rijkswaterstaat zijn in de Overdiepse polder (Noord-Brabant) moderne terpen aangelegd. Bij hoog water blijven de boerenerven daar droog.