Nieuw hout voor de oude Zwammerdam 3

03-03-2023

De Zwammerdam 3 is een boomstamkano van ongeveer 11 meter lang, gemaakt van een enorme eik. Het boord is opgehoogd met een plank van zilverspar. Twee derde van de kano is als geconserveerd archeologisch hout aanwezig. Met grote zorg hebben Yardeni Vorst en Peter van der Aart het archeologische hout van de Zwammerdam 3 samengevoegd, uitgelijnd en ondersteund. Het ontbrekende deel wordt nu aangevuld (zie foto boven). Begin 2021 is in Brabant een grote oude eik geveld die voldoende dik was, een meter in diameter, om de Zwammerdam 3 aan te vullen. Uit een dikke plak van de boom konden we door heel efficiënt te werken twee grote aanvulstukken voor de Zwammerdam 3 halen. Hierdoor is de andere helft van de boom nog beschikbaar om eventueel de Zwammerdam 1, ook een boomstamkano, aan te vullen.

Met een dissel de boomstam uithollen.jpg Foto: Met de dissel de stam uithollen

Gevreesd werd voor de gevolgen als de ongeveer 280 jaar oude eik zou omvallen op de boerderij waar ie naast stond. Eenmaal geveld bleek de boom nog in goede conditie en leverde hij uitstekend hout op. Op de zagerij van Dirk Hogendoorn in Lienden is een dikke plak van de boom gezaagd. Per vrachtauto is de stam naar Museumpark Archeon gebracht en op z’n plek naast de Romeinse herberg gelegd. Daarna hebben we een ruime houtwerkplaats over de stam heen gebouwd. Een geweldige plek om voor het oog van publiek met bijl en dissel de reconstructies van Romeinse scheepsdelen te maken, waaronder de replica van de indrukwekkende stuurriem.

Eind 2022 zijn we begonnen om het hout af te tekenen en uit te zagen. Het aftekenen gebeurde op basis van het door Yardeni gemaakte digitale model. De maten van het ontbrekende deel werden bepaald door de tekening te spiegelen ten opzichte van het middenvlak.

Wouter Schalk (zie foto beneden) nam de eerste stap van het zaagwerk voor zijn rekening, met een sterke kettingzaag met een ‘zool’ die het zaagblad goed haaks op het oppervlak geleidt. Vervolgens is het kanodeel ingezaagd en door Rashid en Alexander de Vos met dissels en bijlen hol gehakt. Daarna kwam het er op aan om het grote aanvuldeel mooi aan te laten sluiten op het archeologische hout. Een mal van het archeologische hout werd gebruikt om de ‘ritssluiting’ af te tekenen. Keer op keer werd het grote stuk hout voorzichtig boven het oude hout gehesen om het nieuwe hout stap voor stap passend te maken. Uiteindelijk kon het nieuwe stuk eiken op z’n plaats naast de oude kano zakken, met een veilige ruimte daartussen. Dat was een stadium om even met voldoening te aanschouwen. Volgende stappen zijn om eerst de bodem en daarna de zijkant op de goede dikte te hakken.

Wouter eik met kettingzaag-met-zool schulpen is niet alledaags .jpg